Labelling a Map/ Plan hay Labelling a Diagram là một dạng bài thường khiến nhiều bạn thí sinh gặp lúng túng trong phần thi IELTS Listening. Một trong số những vấn đề hay gặp phải đối với dạng bài này là thí sinh thường gặp khó khăn trong việc theo dõi tiến trình bài nghe và trả lời câu hỏi.

Trong bài viết hôm nay, IELTS Lab sẽ chia sẻ một cách tổng quan về hình thức, yêu cầu của dạng bài Map/Plan/Diagram Labelling, cũng như đưa ra một số định hướng, cách tiếp cận khoa học để người học có thể chủ động luyện tập và hoàn thành tốt dạng bài này.

1. Tổng quan dạng bài Map/Plan/Diagram Labelling 

Map/ Plan/ Diagram Labelling là dạng bài yêu cầu điền phương án, hoặc điền từ, số vào chỗ trống trên các sơ đồ, bản đồ, chi tiết máy móc cho trước. Map/ Plan Labelling thường xuất hiện trong Part 2, trong khi Diagram Labelling thường xuất hiện ở Part 3 của bài thi IELTS Listening. 

1.1. Map/ Plan Labelling

Trong dạng bài Map/ Plan Labelling, đề bài được đưa ra dưới dạng một bản đồ/ sơ đồ mặt bằng cùng các phương án tương ứng. Về cơ bản, hai dạng Map (bản đồ) và Plan (sơ đồ) mặc dù khác về hình thức trình bày nhưng cách làm bài là tương tự nhau.

1.2. Map Labelling

• Bản đồ sẽ thường áp dụng cho bối cảnh bài nghe ở thị trấn hoặc công viên, những nơi có không gian mở.
• Thỉnh thoảng sẽ chứa thông tin về hướng nên sẽ có hình la bàn ở góc bên phải hoặc trái của biểu đồ để thí sinh đối chiếu
• Về mặt nội dung của dạng bài này, người nói có thể trình bày những thay đổi được đề xuất đối với một khu vực, hoặc giới thiệu các vị trí, địa điểm trong một khu vực nào đó.

1.3. Plan Labelling

• Sơ đồ sẽ thường áp dụng cho bối cảnh bài nghe là sơ đồ sàn bên trong của một tòa nhà, căn nhà, và không cần sử dụng la bàn.
• Về mặt nội dung của dạng bài này, người nói có thể trình bày về một địa điểm (bên trong một tòa nhà), hay giới thiệu sơ đồ của một tòa nhà.

Dạng bài này có thể xuất hiện dưới 2 hình thức:

• Hình thức 1: Các câu hỏi là các địa điểm, được đánh số theo thứ tự câu hỏi. Các phương án là các vị trí trong biểu đồ, được đánh kí tự chữ cái A, B, C, …. Người nghe cần phải nối các phương án với các câu hỏi và điền chữ cái A, B, C, … vào phiếu trả lời cuối cùng.

• Hình thức 2: Các câu hỏi là các vị trí được đánh số trên biểu đồ. Các phương án có thể được đưa ra dưới dạng danh sách A, B, C, … hoặc thí sinh phải nghe và điền từ theo yêu cầu giới hạn ký tự của đề bài. 

2. Các hình thức mô tả địa điểm

Cách 1: Chỉ trực tiếp vị trí trên biểu đồ

(A) It is just at the northwest corner of the zoo;

(D) The photo shop is located at the southwest corner of the zoo;

Cách 2: Chỉ hướng đi đến địa điểm (bắt đầu từ xuất phát điểm)

(D) If you want to go to the café, go towards the bridge and turn right before it. Walk along the side path and the café’s on the first bend you come to;

(H) If you take the side path to the right, here, just by the New Barn, you’ll come to the Black Barn just where the path first bends.

Vì vậy, người học cần chủ động tích lũy ngôn ngữ mô tả vị trí và phương hướng trên bản đồ/ sơ đồ để chuẩn bị tốt hơn cho dạng bài này.

Diagram Labelling

Tương tự Map/ Plan Labelling, đề bài yêu cầu lựa chọn phương án tương ứng với các chi tiết trên một biểu đồ. Điểm khác biệt duy nhất nằm ở hình ảnh được đưa ra dưới dạng một sơ đồ máy móc với các chi tiết máy khác nhau. 

3. Các bước làm dạng bài Labelling trong IELTS Listening

Hãy cùng IELTS Lab điểm qua các bước tiếp cận khoa học nhất cho dạng bài này.

Bước 1: Đọc kỹ đề bài và xác định loại đáp án cần điền

Đầu tiên, thí sinh hãy đọc thật kỹ phần hướng dẫn và lưu ý cụm từ được in đậm. Đề bài sẽ cho biết bạn cần phải điền đáp án gì vào phiếu trả lời cuối cùng. Thường ở dạng bài Labelling sẽ xuất hiện hai dạng trả lời:

• Write the correct letter, A-H, next to the Questions 14-20

Với đề bài này, thí sinh chú ý phải điền đáp là các chữ cái trong một danh sách phương án từ A-H. Nếu thí sinh điền từ vào đáp án cuối cùng, đáp án đó sẽ được chấm sai và thí sinh sẽ mất điểm câu đó.

• Write no more than TWO WORDS for each answer

Với đề bài này, đáp án sẽ là tối đa 2 từ. Thí sinh phải điền từ 1 đến 2 từ cho mỗi một câu hỏi.

Bước 2: Phân tích kĩ bản đồ/ biểu đồ và các thành phần trong bản đồ/ biểu đồ

Trước khi bài nghe được phát, hãy đọc thật kỹ tiêu đề của bản/ biểu đồ để nắm được khái quát nội dung của bài nghe.

Tiếp theo, cần xác định starting point (vị trí xuất phát) nếu có, hoặc xác định các entrance (lối vào) nếu đó là một bản đồ/ sơ đồ sàn. 

Nếu bài nghe biểu đồ hoặc bản đồ không có vị trí xuất phát được đánh dấu, thí sinh cần chú ý những landmarks (các địa điểm có tên trong bài) hoặc các chi tiết máy trong diagram, từ đó xác định hướng đi của các câu hỏi. 

Việc làm quen bản/ biểu đồ sẽ giúp các bạn có sự sự nhạy bén và chủ động hơn trong quá trình nghe chỉ dẫn của đoạn ghi âm. Đặc biệt với dạng bài điền từ, thí sinh sẽ không được cung cấp các danh sách phương án, vì vậy việc đọc và xác định các landmarks có sẵn sẽ giúp phần lớn trong việc theo dõi tiến trình mô tả và chọn lọc đáp án chính xác.

Bước 3: Dự đoán hướng mô tả và các paraphrase được sử dụng trong đoạn ghi âm

Dự đoán hướng mô tả sẽ giúp bạn có sự chủ động trong quá trình nghe, khiến cho việc theo dõi bài nghe dễ dàng hơn và nắm được thông tin chính xác cần nghe để điền vào chỗ trống hoặc chọn lựa phương án chính xác.

Thông thường, các điểm nằm gần điểm xuất phát trên bản đồ sẽ được nhắc đến đầu tiên. Vì vậy, hãy để ý vào các địa điểm lân cận với điểm xuất phát và dự đoán cách mô tả hướng đi từ những địa điểm này đến những địa điểm xa hơn trong bản/ sơ đồ.

Với dạng bài Diagram, đáp án chắc chắn sẽ xuất hiện theo thứ tự câu hỏi trên biểu đồ. Thí sinh cần chú ý các keyword là các chi tiết máy cho sẵn để giúp xác định phương hướng mô tả hoặc dự đoán cách mô tả di chuyển từ vị trí chi tiết máy này đến chi tiết khác.

Thông thường, bạn sẽ bắt gặp những từ đồng nghĩa và từ paraphrasing xuất hiện ra nhiều trong dạng bài Completion. Hãy chú ý đến những từ vựng được paraphrase trong bài. 

Bước 4: Nghe kỹ phần đầu bài để xác định điểm xuất phát và phương hướng, dùng ngón tay hoặc bút để dò theo hướng mô tả

4. Các vấn đề thường gặp với dạng bài Labelling

4.1. Xác định phương hướng của bản đồ, sơ đồ

Vấn đề này có thể đến từ nhiều nguyên nhân, ví dụ như việc không nắm vững các ngôn ngữ diễn đạt phương hướng và hướng đi, hoặc khả năng nhận diện phương hướng yếu. Thí sinh gặp vấn đề này có thể còn do bị mắc “bẫy” trong quá trình nghe, đó là khi người nói đưa ra nhiều thông tin cùng một lúc hoặc đưa ra một thông tin và phủ định thông tin này sau đó. Chính vì vậy, việc nghe hiểu và chắt lọc thông tin chính xác là đặc biệt quan trọng với dạng bài này.

Phương pháp luyện tập: Bổ sung thêm vốn từ chỉ phương hướng và vị trí, từ đó sẽ nắm được vị trí của người nói. Đồng thời, thí sinh cần nghe kỹ phần đầu đoạn ghi âm để xác định được điểm xuất phát trên bản đồ, sau đó có thể di ngón tay hoặc bút theo mạch bài nghe để tránh bị lạc đường giữa chừng.

4.2. Không hiểu sơ đồ máy móc trong bài Diagram Labelling

Một số thí sinh gặp khó khăn trong quá trình nghe dạng Diagram Labelling vì không hiểu sơ đồ máy móc hay chi tiết máy đang được mô tả. 

Phương pháp luyện tập: Thí sinh cần để ý lắng nghe những chi tiết máy đã được cho trước trên biểu đồ để làm điểm tham chiếu. Đồng thời, thí sinh cần theo dõi trình tự thông tin được mô tả theo các câu hỏi đã được đánh số để tránh bị mất dấu.

4.3. Phân vân giữa nhiều đáp án

Thí sinh có thể bị phân vân giữa nhiều đáp án vì các đáp án có thể được nhắc đến cùng nhau trong cùng một đoạn, người nghe quá tập trung vào keyword, không hiểu thông điệp của cả đoạn.

Phương pháp luyện tập: Hãy luyện tập thói quen nghe hiểu (thông qua đọc transcript) và tóm tắt lại thông tin vừa nghe. Tập dự đoán dựa trên những manh mối cho sẵn, dự đoán giúp cho chúng ta nhạy bén hơn để đưa ra những quyết định có cơ sở chứ không phải là một lựa chọn bừa bãi.