Đạt band điểm 8.0 trong bài thi IELTS Speaking là một hành trình dài, đòi hỏi nhiều nỗ lực và quyết tâm từ phía người học, và đương nhiên, không phải là chuyện một sớm một chiều. Trong bài viết này, với góc nhìn của một người đã đạt 8.0 trong bài thi IELTS Speaking, mình có một số chia sẻ dựa trên những trải nghiệm của bản thân mà các độc giả có thể áp dụng trong quá trình ôn luyện để nâng cao điểm số của mình.

1. Luyện nói hàng ngày

“Practice makes perfect”. Khó có thể phủ nhận tầm quan trọng của việc luyện nói nếu người học muốn cải thiện kỹ năng Speaking. Tuy nhiên, việc luyện tập cần phải được duy trì trong thời gian dài để cải thiện phản xạ nói cũng như gia tăng tốc độ chuyển đổi kiến thức ngôn ngữ được học (explicit knowledge) thành diễn ngôn nói. 

Trong suốt quãng thời gian dài còn ngồi trên ghế nhà trường, mình đã may mắn có cơ hội sử dụng tiếng Anh mỗi ngày như một hình thức kiểm tra đánh giá trên lớp. Tại nhà, mình cũng dành nhiều thời gian thực hành kỹ thuật Shadowing trong lúc xem phim Âu-Mỹ để cải thiện phát âm và một số hiện tượng ngữ âm đặc trưng của người bản địa như nối âm (linking sounds), liền âm (assimilation), nuốt âm (elision) và tạo ngữ điệu (intonation) cho câu. Phát âm (pronunciation) của bản thân cũng từ đó mà đi lên. Nếu không có nhiều cơ hội để thực hành nói tiếng Anh ở nơi học tập và làm việc thì người học cần tự luyện tập tại nhà hoặc thực hành với bạn bè, gia đình mỗi khi có thời gian. 

Chỉ khi có sự luyện tập thì khả năng sản sinh ngôn ngữ nói của người học mới có thể cải thiện. 

2. Luyện nghe với các nội dung của người bản địa

Ngoài việc luyện nói, luyện nghe nội dung của người bản địa cũng là một cách hiệu quả để cải thiện khả năng Speaking một cách gián tiếp thông qua việc thụ đắc (acquire) những kiến thức ngôn ngữ của người bản địa, thay vì đơn thuần học (learn) từ vựng và ngữ pháp theo cách truyền thống. 

Những kiến thức này thể hiện sự tự nhiên trong quá trình giao tiếp, có thể kể đến như cụm động từ (phrasal verbs), các ngữ cố định (collocations), và thỉnh thoảng cả thành ngữ (idioms). 

Với hứng thú cá nhân về văn hóa của các nước Âu-Mỹ, hầu hết nội dung mình xem trên Youtube hay Tiktok, hai nền tảng nội dung ăn liền nổi tiếng nhất hiện nay, chủ yếu là video người bản địa nói về cuộc sống của họ, hoặc các interview của người nổi tiếng. 

Người học hoàn toàn có thể chọn nguồn nghe bản địa tùy thuộc vào sở thích của bản thân. Tuy nhiên, phải đảm bảo rằng nguồn nghe là ngôn ngữ được sử dụng để giao tiếp trong ngữ cảnh (context) thật (authentic) để việc tiếp nhận những kiến thức ngôn ngữ được tự nhiên nhất.

Khi đã thụ đắc được những cách diễn đạt này (implicit knowledge), mình tự cảm thấy bản thân có thể sử dụng ngôn ngữ một cách chủ động hơn, và từ đó band điểm Lexical Resources cũng đi lên. 

3. Hiểu rõ tiêu chí đánh giá

Ngoài việc cải thiện kỹ năng Speaking, không thể phủ nhận rằng IELTS vẫn là một bài đánh giá năng lực ngôn ngữ với những tiêu chí rõ ràng. 

Để đạt được những band điểm cao, ở những tuần cuối, mình đã dành thời gian nghiên cứu bảng mô tả tiêu chí chấm để biết được những tiêu chí mà bài thi đang đánh giá người thi. Với mỗi tiêu chí, mình xác định cho bản thân band điểm mục tiêu và tập trung vào cải thiện những phần mình đang còn thiếu.

Ví dụ, với tiêu chí Grammatical Range and Accuracy, ở band 8.0, bài thi yêu cầu ta phải sử dụng “Wide range of structures, flexibly used”. Tự nhận thấy trước đây bản thân chỉ đơn thuần tạo lập câu dài nhờ mệnh đề quan hệ, mình sau đó đã cố gắng thêm thắt một số ngữ pháp nâng cao như chủ ngữ giả, câu chẻ, đảo ngữ, mệnh đề danh từ vào bài nói, đồng thời sử dụng đan xen các hình thức câu đơn, phức/ghép để đảm bảo tính linh hoạt và đa dạng trong thể hiện ngôn ngữ. 

4. Thực hành với các đề thi mẫu

Gần đến ngày thi, mình chuyển sang hình thức luyện tập, thực hành với các đề thi mẫu để làm quen với định dạng của bài thi và tìm hiểu về cách trả lời các loại câu hỏi khác nhau. 

Ở lần thi đầu tiên vào nhiều năm về trước, mình đi thi mà không biết rõ về cấu trúc bài thi, cũng như các loại câu hỏi điển hình ở các phần. Vì vậy, mình chỉ trả lời theo bản năng mà không tận dụng lượng thời gian ít ỏi của các phần để thể hiện nhiều hơn khả năng ngôn ngữ của bản thân. Cuối cùng mình nhận về điểm 6.5 Speaking cho lần thi này.

Việc chủ động tìm hiểu format bài thi sau đó đã tạo cho mình sự tự tin nhất định khi bước vào phòng thi. Ở lần thi gần nhất, mình dành nhiều thời gian luyện tập với bạn theo những câu hỏi mẫu của từng phần. Khi đã làm quen với các câu hỏi thường gặp ở các phần, mình cố gắng điều chỉnh câu trả lời để có thể duy trì câu trả lời vừa đủ đối với mỗi phần. 

Ví dụ, ở part 2 khi ta chỉ có 2 phút để trả lời, mình cố gắng xây dựng câu trả lời theo mạch của một câu chuyện để đảm bảo tính liền mạch của thông tin và luôn luôn có thể tiếp tục nói ngay cả khi đã trả lời xong các câu hỏi gợi ý của đề bài. Điều này sẽ giúp band điểm Fluency and Coherence của mình luôn giữ ở band 7.0 trở lên. 

5. Tự tin và tự nhiên

Cuối cùng, mình luôn tự nhắc nhở bản thân rằng sự tự tin và tự nhiên trong giao tiếp là yếu tố quan trọng nhất vì bản chất của Speaking là giao tiếp. Thay vì lo lắng sẽ sử dụng sai một điểm ngữ pháp nào đó hay chưa sử dụng được các cụm từ ăn điểm, mình tập trung vào duy trì sự tự nhiên và xây dựng cảm xúc xuyên suốt bài nói. Mình coi giám khảo là một người bạn và việc trả lời câu hỏi là quá trình chia sẻ quan điểm cá nhân tới người bạn của mình. 

Trước đây, việc trả lời tự nhiên đối với mình là tương đối khó khăn, do tiếng Việt mới là ngôn ngữ chủ yếu trong giao tiếp của mình. Tuy nhiên, qua việc luyện nói, luyện nghe thường xuyên, và đương nhiên với background học tập và công việc đều phải tiếp xúc với tiếng Anh hằng ngày, mình đã cảm thấy thoải mái hơn khi sử dụng tiếng Anh để giao tiếp với người khác. 

Tổng kết

Speaking, suy cho cùng, vẫn là một hình thức giao tiếp. Cách cải thiện nhanh nhất khả năng giao tiếp ở một ngôn ngữ là phải tạo ra môi trường để ta có cơ hội được luyện tập giao tiếp bằng ngôn ngữ đó. Mong rằng những chia sẻ trên có thể giúp ích phần nào trong hành trình học ngoại ngữ của các bạn, mà ở đó 8.0 IELTS Speaking không phải là đích đến cuối cùng.